EEN NATUURTALENT - Ross Raisin (De Bezige Bij, 2017, vertaald door Dennis Keesmaat)

Pim: Ik was geen fan van voetbal. Ja, ik geef toe: de voetballers in hun sportbroekjes vond ik natuurlijk wel leuk. Maar dat eindeloze geren achter een bal? Daar had ik tot nu toe niet zo veel mee. Tot nu toe, want dankzij Een natuurtalent begrijp ik voetbal nu nét iets beter.

In het begin kostte het me wat moeite om in het verhaal te komen. Er werden meer namen genoemd dan er in een elftal passen en moeilijke voetbaltermen werden op me afgeschoten als penalty’s op een doelman. Ik vroeg me heel even af of dit wel een boek was voor iemand die buitenspel niet snapt. Het boek gaf daar na ongeveer zestig, zeventig pagina’s een antwoord op: JA!

Ik raakte al snel in de ban van Town, een voetbalteam dat na een succesvolle periode in een dipje zit. En dat is nog zacht uitgedrukt: ze verliezen wedstrijd na wedstrijd en er is grote kans dat ze na het seizoen worden gedegradeerd. Een intens spannende verhaallijn waarbij ik van een lezer veranderde in een supporter: ik kon niet wachten op de volgende wedstrijd en juichte in gedachten na elk doelpunt. Dit komt door de bijzondere schrijfkunsten van Raisin: hij zet een geloofwaardige wereld neer en weet precies hoe je een verhaal spannend maakt.

En dat is nog maar een deel van het verhaal. Ik heb het nog niet eens gehad over Tom, nieuw in het team van Town en de reden waarom we dit boek hier op Queerlezen bespreken. Zijn eens zo geweldige voetbalcarrière begint een beetje stil te staan als hij steeds op de bank moet zitten. Alsof hij daarmee niet genoeg aan zijn hoofd heeft, worstelt hij ook nog eens met homoseksuele gevoelens. Ook hier weet Raisin hoe hij spanning in het verhaal moet brengen en houdt de lezer pagina na pagina in een houdgreep.

Wanneer je eenmaal begonnen bent aan Een natuurtalent, dan blijf je lezen. Je moet wel, want je wil weten hoe het verder gaat met Town (winnen ze de volgende wedstrijd wél?) en je wil weten hoe het verder gaat met Tom (geeft hij de volgende keer wél toe aan zijn gevoelens?). Door deze twee verhaallijnen op een mooie wijze met elkaar te combineren, zorgt Raisin voor een prachtig en vooral spannend boek.

Edward: Een natuurtalent is de vertaling van het boek dat in het Engels A natural heet. Als je de Engelse titel slordig uitspreekt hoor je ‘Unnatural’ en dat is wat in dit boek sommige personages vinden van het als man houden van een man. Tom Pearman, de negentienjarige voetballer in wiens gedachten we een boek lang verkeren, schrobt zichzelf tot bloedens toe schoon na een van zijn eerste gay-ervaringen – ook hijzelf vecht tegen wat hij soms ‘het lelijke in zichzelf’ noemt. Maar het is er en het blijft, en schrijver Ross Raisin zweept het niet alleen tegen Tom en zijn geliefde aan, maar ook tegen ons. Het boek speelt zich namelijk af in een voor homoseksuelen niet de meest vriendelijke omgeving: die van een provinciale voetbalclub. 

Anders dan Pim hou ik wél van voetbal, maar dat is helemaal niet nodig om dit boek ten volle te beleven. Het is me een raadsel hoe Raisin zo tot in het binnenste van zo’n gesloten wereldje, met al z’n frustraties, z’n jongensfeestjes en z’n branie, heeft kunnen reiken. Hij moet goede informanten hebben gehad, want de voetbalsetting doet vaak werkelijk documentair aan. Je voelt gewoon dat de scènes kloppen. Dat maakt dat je compleet ondergedompeld wordt in Toms leven. 

Ik vond het boek even meeslepend als die van Alan Hollinghurst. Je wilt doorlezen en zoekt naar elk vrij moment om verder te weten te komen hoe het met Tom en de zijnen gaat. De hierboven aangestipte homofobie is er, maar er zijn ook begrijpende vrienden en ouders. Je gaat niet met een maag van steen slapen als je dit boek gelezen hebt, maar, eerlijk is eerlijk, toch ook enigszins wél. En dat komt omdat we om Tom zijn gaan geven, en met hem om alle jonge voetballers die in dezelfde omstandigheden verkeren. 

Na het lezen van dit boek wens je nóg meer dat ze zich weten te ontworstelen aan de afkeer waarmee ze hun eigen liefdesgevoelens bejegenen, die natuurlijk enkel en alleen uit de afkeer van anderen voortkomt. En je hoopt dat elke queer voetballer niet alleen nog duizenden keren zal juichen omdat hij een briljante voorzet heeft gegeven, maar vooral dat hij dat heeft  kunnen doen met heel zijn natuurlijke zelf.     

PS: Ross Raisin schreef ook Waterline, en God's own country. Beide boeken zijn nog niet vertaald, maar de film naar het laatste boek gaat wel binnenkort in première.